Bir Çocuk Felsefesi Kitabı: Aşk Olsun Çocuğum Aşk Olsun!
- Süleyman Aksoy
- 2 Oca 2021
- 2 dakikada okunur
Çocuk felsefesi veya çocuklar için felsefe kavramı, dört farklı anlamı karşılar:
İlki çocukları inceleyen büyüklerin çocuklar hakkında yaptıkları felsefe,
İkincisi büyükler tarafından hazırlanan felsefi içeriklerin aktarımını sağlayan çocuklar için yapılan felsefe,
Üçüncüsü çocukların kendi kendilerine veya başkalarıyla ürettiği düşünceleri içeren çocukluk felsefesi veya çocukça felsefe,
Dördüncüsü yetişkinlerin çocuklarla felsefe yapması.
Felsefe, çağrışımındaki ağırlık ve ciddiyetle çocukluğu ezecek değil, onu canlandıracak ve geliştirecek bir kavram olmalıdır. Çocuk felsefesi işlevine uygun yürütüldüğünde çocukların kişilik geliştiren yetilerini (örneğin kendini savunabilmek), sosyal yetilerini (örneğin farklılıklara açık olmak), mantıksal yetilerini (örneğin mantıklı-eleştirel-yaratıcı düşünme) ve felsefi düşünme yetilerini geliştirici-destekleyici kuvvetli bir unsurdur.
Çocuk felsefesi yapılacak etkinlikler ve kullanılacak materyallerle çocuklarda merakın, hayret ve hayranlık duygularının uyandırılmasını amaçlar. Böylelikle çocukluk deneyiminde gömülü bulunan felsefe ortaya çıkacaktır. Çocuk felsefesinde kullanılabilecek tekniklerden birisi metin okumadır. Çocuk felsefesi konuşma ağırlıklı olsa da konuşmaları besleyecek nitelikli metinlere ihtiyaç vardır. Bu niteliklere sahip bir metne örnek olarak Mustafa Ruhi Şirin'in "Aşk Olsun Çocuğum Aşk Olsun!" isimli kitabı gösterilebilir. Çocuk felsefesini doğrudan işleyen bu eser Türkiye’de çocuk felsefesi üzerine yazılan ilk edebî denemedir. Kitaptaki bölümlerden çocuk felsefesinde kullanılabilecek kimi hususlara göz atalım:
Anne çiçeği
"Erken büyümek için
hiç acele etme
Çocukluğunu doyasıya yaşarsan
şimdiden örmeye başlarsın
geleceğin kozasını"
Her çocuk keşiflerde aktif rol almalıdır. Bu keşif ister hayat olsun ister hayatın bir parçası...
İnsan hayal ettikçe dağları aşar
"Çocuğum, bir dağa
nasıl çıkacağından daha önce
niçin çıkacağını hayal et"
Her çocuk hayallerle, bilgilerle, deneyimlerle, nitelikli soru sorma becerisiyle donanmalıdır.
Çocukluğun zaferi
"Çocuğu tanımak
ve anlamak
en büyük iyiliktir çocuğa"
Her çocuk için balık verilmesi yerine denize bakmanın ve balık tutmanın öğretilmesi bir iyiliktir.
İnsan da ırmak gibidir
"Kendini okumayı öğren çocuğum
kendi kendini okumayı öğren"
"Her çocuk hoşlanır icat etmekten
Çocuğu çocuk yapan
Meraktan başka ne olabilir ki!"
Her çocuk kendini gerçekleştirme yoluna çocukken başlar. Bu yolda sağlam adımlarla ilerlemek için çocukluk tam yaşanmış, erken bitirilmemiş, ertelenmemiş olmalıdır.
Aşk olsun çocuğum aşk olsun!
"Aşktan söz etmek
Konuşabilmek demektir her şeyi
Üzerinde konuşulacak
ne var ki dünyada
aşktan başka"
Kitabın adını taşıyan bu bölümün, çocuk felsefesi açısından diğer bölümlere kıyasla içerik olarak zayıf kaldığını düşünüyorum.
Mustafa Ruhi Şirin, "Aşk Olsun Çocuğum Aşk Olsun!" kitabıyla çocuk felsefesi alanında kullanılabilecek bir yapıt ortaya koyar. Anneler ve babalar bu kitap eşliğinde çocuklarıyla felsefenin içerisinde vakit geçirebilirler. Üzerinde konuşulmaya olanaklı olan şiirler, çocukların düşünmesine ve hayal güçlerini geliştirmesine etki ederken edebî haz duymalarına imkân verir. Kitabın şiirsel kurgusu, çocukların çetrefilli konulara farkındalık oluşturmasına yarar sağlayabilir. "Aşk Olsun Çocuğum Aşk Olsun!" bir yandan felsefi bir içerik taşırken bir yandan felsefe yapmaya itici bir güçtür. İslam felsefesi, iyi yaşamak, iyilikler, erdemlilik, vicdan, hayaller, arkadaşlık, dayanışma gibi temalar şiirlerin içindedir. Değerlerin yerine önce görevlerin öğretildiği, tarihin savaşlardan ve kahramanlardan ibaret olduğu, önce matematiğin, sonra hayat bilgisinin önemli olduğu, soru sormanın öğretilmediği bir eğitim sistemi sorgulanır. "Aşk olsun çocuğum demek, gelecek günler için iyimserlik taşımak ve umuda doğru yelken açmaktır."
"Doğan her çocuk yeniler hayatı."
Süleyman Aksoy
Yararlanılan Kaynaklar
Karakaya, Z. (2006). Çocuk felsefesi ve çocuk eğitimi. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 6(4), 23-37.
Taşdelen, V. (2014). Felsefenin gülümseyen yüzü: Çocuklarla felsefe. Türk Dili, 756, 562-568.
Karakaya, Z. (2006). Günümüz çocuk edebiyatından seçilmiş çocuk felsefesi örnekleri. Turkish Studies/ Türkoloji Dergisi, 2, 21-39.
Şirin, M. R. (2018). Aşk olsun çocuğum aşk olsun. İstanbul: Uçan At Yayınları.
Comentarios