Mütedeyyin ve Seküler Aileler Çocuklarını Nasıl Yetiştirir?

Bu yazımızda sizlere bir araştırmadan bahsetmek istiyorum. Araştırmaya geçmeden önce mütedeyyin ve seküler kavramlarını ele almak gerekir. Mütedeyyin ve seküler kelimeleri yan yana gelince masum gibi görünebilir ancak toplumsal etkisi düşünüldüğünde toplumda kutuplaşmalara ve sosyal bölünmelere yol açan kavramlara dönüştürülmesi mümkündür. Mütedeyyin Arapça asıllı bir kelime olup dindar (dinine bağlı kimse) anlamına gelir. Buradan hareketle mütedeyyin aile kavramının, ailenin dinine bağlılığını ve din çerçevesinde bir hayat tasavvurunu yansıttığını söyleyebiliriz. Seküler ise Fransızca asıllı bir kelime olup dinden bağımsız olan anlamındadır. Seküler aile kavramını da dinine bağlı olmayan ve laik bir hayat görüşü olan şeklinde düşünebiliriz. Görünürde iki aile yapısı da taban tabana zıttır. Dolayısıyla bu tip ailelerin aynı sınıfsal düzlemde olsalar da çocuk yetiştirme pratiklerinin değişkenlik göstermesi beklenir.

Boğaziçi Üniversitesi Sosyoloji Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Biray Kolluoğlu, Türkiye’de mütedeyyin ve seküler ailelerin çocuk yetiştirme pratikleri üzerine 2019 yılında İstanbul'da bir saha araştırması yapmıştır. Daha sonra bu araştırmayı, Abdullah Gül Üniversitesi Sosyoloji Bölümü öğretim üyesi Dr. Evren Mehmet Dinçer'le "Review of Education, Pedagogy, and Cultural Studies" adlı dergide İngilizce olarak yayımlamıştır. Araştırmada 30 aile (21 baba, 30 anne) yer almıştır. Bu aileler, profesyonel orta sınıfı temsil etmektedir. Aileler, 3 temel ölçüte göre belirlenmiştir:

• Ailelerin yarısının mütedeyyin yarısının seküler olması (Araştırmacı, ailelerin mütedeyyin mi seküler mi olduklarını kendilerinin belirlemesini istemiş dolayısıyla bu tanımlamayı aileler yapmıştır.)

• Ailelerin çocuklarının üniversite öncesi eğitim alıyor olması

• Ailelerin çocuklarını özel eğitim kurumlarına göndermeleri ve ders dışı faaliyetlere yönlendirmeleri

Araştırma Aile Pratikleri Üzerine Bize Ne Söylüyor?

- Her iki gruptaki aileler okul öncesi eğitime çok önem veriyorlar. Ancak iki grup arasındaki en büyük fark, mütedeyyin ailelerin okul öncesi dönemde (az da olsa) dini eğitim veren kurumları tercih etmesinden kaynaklanıyor. Mütedeyyin ailelerin bu tercihleri, daha üst eğitim kademelerine doğru önemini kaybetmeye başlıyor. Seküler aileler ise çocuklarının din eğitimi almasına karşı tavır sergiliyor.

- Her iki grup da çocuklarını okul dışı faaliyetlere yönlendiriyor. Ancak her iki grup da kendi sınıfsallaştırmalarını çocukları üzerinden kurumsallaştırıp somutlaştırma çabasındalar. Çocuklara bunları okul öncesinden aşılayıp diğer kademelerde de devam ettirme eğilimindeler. Araştırmacıya göre her iki grup arasındaki en belirgin fark mütedeyyin ailelerin okul öncesi dönemde dini eğitim alma yaklaşımları oluyor.

- Her iki grup da eğitim sisteminden memnun değil. Eğitim sistemine güvenmiyorlar ve kötülerin içinden iyisini seçmeye çalıştıklarını ifade ediyorlar.

- Aileler ya sınav odaklı ya da sınavdan bağımsız okulları tercih ediyorlar.

- Aileler okullar yoluyla çocuklarının toplumsal gruplarını seçiyorlar.

- Seküler aileler için okul tercihleri netken mütedeyyin aileler için okul tercihi çetrefilli bir konu hâline dönüşüyor. Mütedeyyin aileler için okul tercihi, seküler ailelerinkine göre oldukça zor. Bu konuda rahat edemiyorlar (Örneğin okullarda yılbaşı ağacı süslemesi, Noel kutlaması gibi etkinlikler olmasını istemiyorlar. Bu tarz konular seküler aileleri mutlu ederken mütedeyyin aileleri rahatsız ediyor.). Çocuklarını imam hatiplere göndermek istemiyorlar.

- Her iki grup da çocuklarının dünyaya açık olmasını istiyor.

- İlk yabancı dil konusunda her iki grup da İngilizcede hem fikir. Ancak ikinci yabancı dil de mütedeyyin aileler Arapça, seküler aileler ise Avrupa dillerinden biri olarak görüş bildiriyor (İkinci dilde, üniversite tercihi önemli etken).

- Mütedeyyin aileler çocuklarını Türkiye'de yaşamaya hazırlıyor ancak seküler aileler ağırlıklı olarak yurt dışında eğitimi ve yaşamı düşünüyor (Yurt dışına ailecek gitme konusunu, seküler aileler kendi içinde tartışma konusu edinmiş.)

Sonuç

Her iki grup arasında hem farklılıklar hem de benzerlikler mevcut. Her iki grup da (her ebeveyn gibi) çocuklarının iyi eğitim almasını istiyor. Ancak araştırmada da vurgulandığı gibi her iki grup (dünyadaki emsalleri dikkate alındığında) kendi sınıfsal ayrıcalıklarını doğru tercihler için kullanamıyor.

Kaynaklar

1. https://haberler.boun.edu.tr/tr/haber/turkiye-de-mutedeyyin-ve-sekuler-ailelerin-ortak-yonleri-cok

2. http://www.tuses.org.tr/yazi_goster.php?Guid=55e7b815-85cf-11ed-8f36-506b8d52684a

3. Kolluoğlu, B., & Dinçer, E. M (2023): Parenting and education: Navigating class, religiosity and secularity in Istanbul. Review of Education, Pedagogy, and Cultural Studies, 45(4), 359-384. DOI: 10.1080/10714413.2023.2176152