MEB'de Türkçe öğretmeni olarak göreve başlamamın üzerinden bir aydan biraz fazla bir süre geçti. Bugüne kadarki birikimlerimi derslerde öğrencilerimle paylaşmaktan mutluluk duyuyorum. Biriklerime birikimler eklemem ve onları diri tutmam gerektiği düşüncesini de aklımdan çıkarmıyorum. "Yeni Nesil Öğretmen Olmak"ta da ifade edildiği gibi müfredatta derslerde ne anlatılacağı belli ancak onların nasıl anlatılacağı öğretmenlere bırakılmış. Bundan başka okulda öğretimin yanı başında ihmal edilmemesi gereken eğitim var. Velhasıl "Öğrencilerime nasıl faydalı olabilirim?" sorusunun merkezinde olduğu bir arayış içindeyim. "Yeni Nesil Öğretmen Olmak" bu arayışım doğrultusunda okuduğum ufku geniş bir kitap. Niçin ufku geniş? Odak noktası öğretmenler olsa da eğitim sistemimiz de mercek altına alınmış. Vatanseverlik, çevre bilinci, eğitimde dijital dönüşüm, eğitimde başarı, ödevler gibi pek çok konudan söz edilmiş. Çalışkan bir öğretmen olan Metin Özdamarlar'ın yirmi yıllık eğitim deneyimleri ve yaptığı nitelikli okumaların bir bileşimi bu eser. Eğitime ilişkin fikirlerin anılar, özdeyişler ve tarihî anekdotlarla güçlendirildiği; değerler eğitiminin vurgulandığı bir kitap "Yeni Nesil Öğretmen Olmak".
Kitabın bölümlerini bir tabloda aktarmayı faydalı görüyorum:
Mesleğini Seven Öğretmen Olmak | Motive Eden, Rol Model Olan Öğretmen Olmak | Eleştirel Düşünceyi Kavratan ve Eleştiriye Açık Öğretmen Olmak | Saygı Duyulan Öğretmen Olmak |
Nitelikli Okuma ve İzleme Yapan Öğretmen Olmak | "Her Çocuk Özeldir" Felsefesiyle Hareket Eden Öğretmen Olmak | Veliyi Sürece Dahil Eden Öğretmen Olmak | Kendini Sürekli Geliştiren, Öğrenciyi de Geliştiren ve Hedefleri Olan Öğretmen Olmak |
Hayat İlkelerini Belirlemiş Öğretmen Olmak | Z ve Alfa Kuşağına Hitap Eden Öğretmen Olmak | Empati Kurabilen Öğretmen Olmak | Geçmişten Beslenerek Geleceği İnşa Eden Öğretmen Olmak |
Zamanı İyi Yöneten Öğretmen Olmak | Paylaşımcı Öğretmen Olmak | Öğrenmeyi Öğreten Profesyonel Öğretmen Olmak | Kalbe Dokunan Öğretmen Olmak |
Pandemide Öğretmen Olmak | Değerleri ve Yetkinliklerini Benimseyen ve Benimseten Öğretmen Olmak | 21. Yüzyıl Becerilerine Sahip Yeni Nesil Öğretmen Olmak | Eğlendirirken Öğreten Öğretmen Olmak |
Dijital Dünya Vatandaşları Yetiştiren Öğretmen Olmak | İnovatif (Yenilikçi) Öğretmen Olmak | İlham Veren, Çocukların Kahramanı Olan Öğretmen Olmak | |
Kitap "Mesleğini Seven Öğretmen Olmak" bölümü ile başlıyor. Yazar 2002 senesinde üniversiteden mezun olduğundan ve Eskişehir'in Günyüzü ilçesine atandığından söz ediyor. Yazar ilk dersini iple çektiğini, yirmi yıldır dersleri iple çekmeye devam ettiğini vurguluyor. Okur, henüz ilk satırlardayken kitabın vurgularına dair ipucu elde ediyor. Bu vurgulardan biri "sevgi".
Nitelikli Okuma ve İzleme Yapan Öğretmen Olmak
Metin Özdamarlar "Yazarlığımı, öğretmenliğimi, verdiğim konferansları, söyleşileri hep okumaya borçluyum." şeklinde bir ifade kullanıyor. Sanıyorum ki vefasından ötürü kitaplar üzerinde hassasiyetle durmuş. Önemli gördüğüm bu bölümde öğretmenlerin yeni çıkan kitapları takip etmeleri gerektiğinden, çocuk için isabetli kitap seçiminden, kitap hediye etmekten, öğrencilerin kitap okuma profillerinin belirlenmesi gerektiğinden, öğrencilerin halk kütüphanesine üye olmasının sağlanması gerektiğinden söz ediliyor. Çocuklara kitap seçimi özgürlüğü tanınması hususundaki şu ifadeleri önemli görüyorum: "Kitap fuarlarında yönlendirici olalım ama çocukları özgür bırakalım. Kitap seçimlerini bizim kontrolümüzde kendileri yapabilsinler."
Z ve Alfa Kuşağına Hitap Eden Öğretmen Olmak
Bu bölümde Z ve Alfa kuşağından söz edilmiştir. Bu kuşaktan öğrencilere bilginin doğrudan verilmesinden ziyade onların bilgiyi keşfetmeleri gerektiğinden, onlara var olan durumu iyileştirmenin ve kriz yönetiminin öğretilmesi gerektiğinden söz edilmiştir. Özellikle Alfa kuşağının konuşmalarındaki teknolojik unsurlar -likelamak, favlamak, stalk, troll, hashtag- ve dilimize etkilerinden bahsedilmesini oldukça anlamlı buluyorum. Öğretmenlerin de bu ve benzeri ifadelere yabancı kalmamaları gerektiğini düşünüyorum. Teknolojik ders işlemenin yalnızca akıllı tahtadan video izletmek olmadığı, teknolojinin amaç değil, araç olduğu hatırlatılmış. Öğretmenler için dijital içerik üretme programlarının yer aldığı bir tabloya yer verilmiş. Yazar Z ve Alfa kuşağına hitap eden öğretmen olmak için lazım olan tasarıdan şu sözlerle bahsediyor: "Ders kitaplarını, sınıflarımızı, ders müfredatımızı, ödevlerimizi Alfa kuşağı, Z kuşağı ve 21. yüzyıl yetkinliklerine göre yeniden tasarlamamız büyük önem arz ediyor."
Kendini Sürekli Geliştiren, Öğrenciyi de Geliştiren ve Hedefleri Olan Öğretmen Olmak
"Göreve yeni başlayan bir öğretmenin ilk üç yılı kritiktir. İşte bu üç yıl sizin 'sıradan' mı yoksa 'ön sıradan' mı öğretmen olacağınızı, sistemin içinde rutin işleri yerine getiren biri mi yoksa lider bir öğretmen mi olacağınızı belirliyor." Bu satırlar benim için etkileyiciydi. Göreve yeni başlamış bir öğretmen olarak bu satırlarda kendimi buldum; aynı zamanda bir öğrenci olmak ve kendimi geliştirmek için adımlar atmaya devam ettiğim için mutluluk duydum.
Yazar, mercek altına aldığı eğitim sistemimize dair çarpıcı fikirler ortaya koyuyor: Zorunlu eğitimin 8 yıl olması gerektiği, nota ve başarıya dayalı sistemi tamamen kaldırılması veya minimize edilmesi gerektiği, ders kitaplarının her sene yenilenmesi gerektiği, teneffüs sürelerini artırmak gerektiği, Alfa kuşağının sınavlarında ders kitabı, defter, sözlük, cetvel kullanmanın serbest olması ve gözetmensiz sınavlar yapılması gerektiği... Şu an bu fikirler hayal mahiyetinde gözükse de yazar, başarı için hayal kurmanın gerekliliğini öne sürüyor. "Yeni Nesil Öğretmen Olmak"ta eğitim sisteminde ne yapılması gerektiği konusu ön planda tutulurken bunların nasıl yapılması gerektiği konusu bir parça arka planda ve eksik kalmış. Bu sebepten ötürü kitabın alt başlığı "21. Yüzyıl Öğretmenleri İçin Rehber"i abartılı bulduğumu ifade etmeliyim.
"Bu eser; öğretmenliği çok iyi yaptığını, çok iyi bildiğini iddia eden bir öğretmenin değil, her gün yeni şeyler öğrenmeyi hedef hâline getiren, bu güzel ülkeye değer katmayı, 'baki kubbede hoş bir seda' bırakmayı isteyen bir öğretmenin yazdıklarıdır. Eserdeki tüm öneriler, eleştiriler, beklentiler önce kendime yöneliktir, benimle ilgilidir."
"Çocukların frekansını yakalamak için olaylara yetişkin dünyasından değil, çocuk dünyasından bakmalıyız."
"Dokunduğumuz her kalp bizim memleketimizdir. Ne kadar öğrencinin kalbinde yer alırsak o kadar memleketimiz var demektir. O yüzden her öğretmenin yüzlerce memleketi vardır."
Dipnot: Timaş Yayınları'nın hazırladığı "Yeni Nesil Öğretmen Olmak"ın tadımlık okuma parçasına şu bağlantıdan ulaşabilirsiniz: https://cdn.timas.com.tr/preview/9786050843859.pdf
Süleyman Aksoy
Yararlanılan Kaynak: Özdamarlar, M. (2022). Yeni nesil öğretmen olmak. Timaş Yayınları.
Comments